PRZYJAŹNIE DLA AUTYZMU
2 kwietnia zrób sobie zdjęcie z budynkiem oświetlonym na niebiesko!
Oznacz:
#NaNiebieskoDlaAutyzmu
#SwiecimyNaNiebiesko
Wrzuć na Facebook i Instagram
Bądź przyjazny dla autyzmu!
pobierz: plakat edycji 2018
pobierz: ulotka edycji 2018
Spektrum Autyzmu
Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, wpływającym całościowo na rozwój i funkcjonowanie osoby. Przyczyny autyzmu nie są w pełni znane – wpływ mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Przyczyną nie jest ani zaniedbanie ze strony rodziców, ani błędy wychowawcze. ONZ uznało autyzm za jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych świata obok raka, cukrzycy i AIDS.
Obecnie wyróżnia się różnorodne formy kliniczne, które łącznie określa się jako całościowe zaburzenia rozwojowe (CZR) lub zaburzenia ze spektrum autyzmu (ang. ASD – Autism Spectrum Disorders).
Obejmują one przede wszystkim:
- Autyzm
- Zespół Aspergera (ZA)
- Autyzm atypowy
- Inne nieokreślone całościowe zaburzenia rozwojowe
W dalszej części tekstu dla określenia całego spektrum wymiennie używane będą pojęcia „autyzm” lub „ZA” i „ASD”. W ramach spektrum autyzmu istnieje duże indywidualne zróżnicowanie w obszarze zdolności intelektualnych oraz zaburzeń zachowania pomiędzy poszczególnymi osobami, przy czym autyzm najpoważniej zaburza rozwój osoby, natomiast zespół Aspergera i CZR (tj. całościowe zaburzenia rozwojowe) mają łagodniejsze objawy.
Objawy zaburzeń autyzmu lub ZA dotyczą trzech głównych obszarów rozwoju:
- Relacji społecznych – osoby te mają trudności z nawiązywaniem kontaktów i przestrzeganiem reguł społecznych oraz ze zrozumie- niem reakcji i emocji innych ludzi oraz często wyrażają własne uczucia w nietypowy sposób.
- Komunikacji – osoby te mogą w ogóle nie mówić albo mieć ograniczony zasób słów; mogą też mówić płynnie, ale mieć trudności z wyrażaniem abstrakcyjnych pojęć. Nie potrafią kompensować tego gestem ani innymi formami przekazu.
- Wyobraźni – inaczej funkcjonująca wyobraźnia powoduje, że osoby te nie potrafią się bawić na niby, naśladować zachowania innych; przejawiają opór przed zmianami w otoczeniu i przebiegu aktywności; mają dziwne zainteresowania i pasje.
Wiele osób z ASD wykazuje nadwrażliwość lub ograniczone reakcje na bodźce dotykowe, bólowe, słuchowe, wzrokowe i zapachowe.
Diagnozowanie
Wyraźne symptomy autyzmu ujawniają się do 3-go roku życia. Powstały już precyzyjne, dostępne w Polsce narzędzia/skale, pozwalające na bardzo wczesne monitorowanie rozwoju dzieci z grup ryzyka lub zagrożonych wystąpieniem ASD (już od drugiego półrocza życia – SASC-R i M-CHAT-R), a także na postawienie diagnozy autyzmu (ADOS-2).
Do grupy ryzyka należą przede wszystkim niemowlęta:
- mające bliskich krewnych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
- urodzone przedwcześnie i z niską wagą urodzeniową
- z opóźnieniem rozwoju sensomotorycznego
- z obciążonym wywiadem z okresu płodowego i okołoporodowego z cechami wskazującymi na zaburzenia genetyczne
Najsilniejsze wskaźniki zagrożenia ASD:
- osłabiony kontakt wzrokowy
- brak reakcji na imię
- brak uwspólniania uwagi – brak lub ograniczona zabawa „na niby”
- brak wskazywania informacyjnego
- brak typowych kontaktów z innymi dziećmi
- brak rozwoju mowy lub wycofanie się z mowy, wokalizacji
Zaburzenia autystyczne występują we wszystkich grupach społecznych i różnych kulturach, jednak częściej u chłopców niż u dziewczynek (5:1). Diagnozę zespołu Aspergera stawia się zwykle trochę później niż diagnozę autyzmu, w wieku przedszkolnym, szkolnym, a nawet w dorosłości.
W Polsce w procesie diagnozowania klinicyści wykorzystują Międzynarodową Klasyfikację Chorób i Zaburzeń Psychicznych ICD-10, zalecaną przez WHO. Zaburzenia ze spektrum autyzmu należą do zaburzeń psychicznych i mają oznaczenie F84.
Diagnozę autyzmu może postawić lekarz specjalista psychiatra wraz z interdyscyplinarnym zespołem (psycholog, pedagog, ew. logopeda), po specjalistycznym przeszkoleniu w diagnozowaniu autyzmu.
Nie istnieje lekarstwo na autyzm. Szanse na wyraźną poprawę stanu zdrowia są tym większe, im wcześniej postawi się diagnozę i zostanie podjęta intensywna terapia.